Πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 4 Απρίλη η διαδικτυακή εκδήλωση “Φόβος και μοναξιά πίσω από τις οθόνες”, μια συζήτηση για τις ψυχολογικές επιπτώσεις της καραντίνας στα παιδιά, τους έφηβους και τις έφηβες, του Συλλόγου Εκπ/κών ΠΕ «Ηρώ Κωνσταντοπούλου» και της ΕΛΜΕ Άνω Λιοσίων-Ζεφυρίου-Φυλής. Οι εξαιρετικές τοποθετήσεις των εισηγητών, της Δούκα Ευαγγελίας, εκπαιδευτικό και ψυχολόγο-ψυχοθεραπεύτρια, της κ. Ατσαλάκη Αμαλίας, Δόκτορα Κλινικής Ψυχολογίας– ψυχοθεραπεύτρια, Επιστημονική συνεργάτιδα του τμήματος Ψυχολογίας Παντείου Πανεπιστημίου, του κ. Νικολαΐδη Γιώργου, Ψυχίατρου και Δ/ντή της Δ/νσης Ψυχικής Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού (ΙΥΠ), και της συναδέλφισσας Φρυδά Λίτσα, εκπαιδευτικό και μέλος στο ΚΕΜΕΤΕ/ΟΛΜΕ, φώτισαν όλες τις πλευρές του ζητήματος της ψυχικής υγείας στην περίοδο της πανδημίας, τις συνέπειες του εγκλεισμού και της καθήλωσης των παιδιών μπροστά από τις οθόνες τόσο για την παρακολούθηση της τηλε-«εκπαίδευσης» αλλά και για κάθε πτυχή της καθημερινότητάς τους πλέον.
Ανοίγοντας τη συζήτηση η Δούκα Ευαγγελία ανέφερε χαρακτηριστικά: «Αν η καραντίνα συνεχιστεί δεν θα συζητάμε μόνο για το τι θα κάνουν τα παιδιά μας μα θα συζητάμε για το αν θα έχει να φάει η οικογένειά μας» μου είπε μία μητέρα». Στη Δυτική Αττική, μια περιοχή που γνωρίζει την αγωνία για την υγεία, τη φτώχεια και την ανεργία πριν ακόμη την πανδημία, μια περιοχή που ως και ολόκληρα τμήματα σχολείων μας, δίχως τα αναγκαία μέσα, απέχουν από την πολυδιαφημιζόμενη τηλε-«εκπαίδευση», με εκατοντάδες παιδιά να έχουν πεταχτεί κυριολεκτικά εκτός σχολείου ένα χρόνο τώρα, αναρωτιόμαστε πως το βαρύ αυτό αποτύπωμα του κλειστού σχολείου θα είναι καθοριστικό όχι μόνο για τη σχολική τους πορεία μα και για όλη τη ζωή τους. Θλίψη και αγωνία από την πλευρά των εκπαιδευτικών καθώς μετράμε ήδη πολλαπλές συνέπειες για τους μαθητές μας αυτούς που έχουμε χάσει μαζί τους για μήνες την επαφή, αλλά και αυτούς που εμφανίζονται κουρασμένοι από την μοναξιά, πίσω από τις οθόνες, έχοντας χάσει τη χαρά των σχέσεων, της συνομιλίας, του παιχνιδιού. «Χάσαμε τα παιδιά μας» μας λένε οι εκπαιδευτικοί των σχολείων μας, και κυρίως αυτών με roma μαθητές, που βλέπουν τους κόπους χρόνων να πηγαίνουν χαμένοι χωρίς καμιά απάντηση στα έγγραφα που στέλνονται από ΙΕΠ και Υπουργείο».
Στη συνέχεια, η κ. Ατσαλάκη Αμαλία επεσήμανε μεταξύ άλλων: «Έρευνες στον αγγλοσαξονικό χώρο για τις επιπτώσεις του εγκλεισμού και της τηλε-«εκπαίδευσης» που ήδη διενεργούνται επισημαίνουν για τα πολύ μικρά παιδιά υποχώρηση στις γλωσσικές δεξιότητες και τις κοινωνικοσυναισθηματικές δεξιότητες». Η απομάκρυνση αυτή των παιδιών από «τους σημαντικούς άλλους» και οι επιπτώσεις της στη ζωή τους έχουν μελετηθεί και σε άλλα πλαίσια με ανησυχητικά αποτελέσματα, τα οποία ήδη παρατηρούνται τόσο στα μικρά παιδιά όσο και στους εφήβους.» Περιέγραψε ακόμη πολύ αναλυτικά πώς και γιατί τόσο τα παιδιά όσο και οι έφηβοι είναι πιο ευάλωτοι στη συνθήκη του εγκλεισμού και της τηλεκπαίδευσης, παρά τη φαινομενική τους ικανότητα να χειρίζονται ψηφιακά τα διάφορα μέσα. Εντούτοις συνεχίζει «δεν αρκεί για τα παιδιά η πρόσβαση στην οθόνη, δε συνιστά αυτό εκπαίδευση, η έλλειψη αυτή της φυσικής ζωντανής παρουσίας που αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της απαιτητικής διαδικασίας της μάθησης έχει βαρυσήμαντες συνέπειες σε όλους, ειδικότερα βέβαια, στα παιδιά ευάλωτων κοινωνικών ομάδων τα οποία έχουν στην ουσία αποκλειστεί.»
Ακολούθησε η εισήγηση του κ. Νικολαΐδη Γιώργου ο οποίος τόνισε: «Βιώνουμε το εξής παράδοξο. Το φάρμακο αποδεικνύεται πιο θανατηφόρο από την αρρώστια για την οποία δίνεται. Το μέγεθος δηλαδή των επιπτώσεων στα παιδιά εντοπίζεται στα μέτρα που λήφθηκαν και όχι εξαιτίας της ίδιας της πανδημίας αυτής καθεαυτής. Μέτρα που συνιστούν πολλαπλή παραβίαση των δικαιωμάτων των παιδιών». « …Ανησυχία προκαλούν και όσα δεν θα εκδηλωθούν με μορφή μειζόνων αγχωδών διαταραχών απαραίτητα, μα σχετίζονται με όσα θα αλλάξουν στην ψυχική ζωή και τη σύναψη σχέσεων σε μια γενιά που μεγαλώνει σε αυτή τη συνθήκη κατά την οποία το βασικό μήνυμα που εκπέμπει η δημόσια αφήγηση είναι πως «ο άλλος άνθρωπος είναι δυνητικά για σένα θανάσιμη απειλή» ή και ότι εσύ ο ίδιος μπορεί να γίνεις απειλή για τους αγαπημένους σου. … Υπάρχει μεγάλη αγωνία για το πώς αυτή η αφήγηση του «μακριά από τον άλλο» με την οποία ποτίζεται μια ολόκληρη γενιά θα επιδράσει μακροπρόθεσμα στη δυνατότητά της να συνάπτει σχέσεις, να κάνει πράγματα με άλλους ανθρώπους που να έχουν νόημα και να δίνουν και νόημα στη ζωή του καθενός.»
Κλείνοντας τον κύκλο των εισηγήσεων, η Φρυδά Λίτσα συμπλήρωσε εξαιρετικά όσα αναλύθηκαν με δεδομένα ερευνών πάνω στα αποτελέσματα της τηλε-«εκπαίδευσης», το πώς η αυτή η διαδικασία συνδέεται με αύξηση σχολικής διαρροής πλήττοντας με δυσανάλογο τρόπο τις πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, οξύνοντας τις ήδη υπάρχουσες εκπαιδευτικές και κοινωνικές ανισότητες, ενώ εύγλωττα είναι τα αποτελέσματα μελετών και ερευνών που παρουσίασε, οι οποίες ήδη διενεργούνται και στην Ελλάδα και σύντομα θα δημοσιοποιηθούν, πως η τηλεκπαίδευση και η αποστασιοποίηση που συντελείται πλήττει σοβαρά τόσο τη μάθηση όσο και τους μαθητές (τόσο μαθησιακά, όσο και ψυχοκοινωνικά).
Μεταξύ άλλων οι ομιλητές συμφώνησαν πως «Σε μια συνθήκη που ήδη μας ανησυχούσε η υποκατάσταση του φυσικού κόσμου από τον ψηφιακό για τα παιδιά και τους εφήβους, η παρούσα συγκυρία της νεοκανονικότητας της τηλεκπαίδευσης, της τηλεργασίας, της τηλεψυχαγωγίας, φαίνεται πως τους ωθεί να βυθίζονται ακόμη περισσότερο στο διαδίκτυο σε μια προσπάθειά τους να βρουν εκεί αντισταθμιστικά ό,τι δεν έχουν στη ζωή τους. Το αίσθημα του ανήκειν. Αφού μάλιστα τους έχει απαγορευτεί η κοινωνική επαφή.…»
Ενώ δε θα μπορούσε να λείπει και η αναφορά στους εκπαιδευτικούς για το πώς το βιώνουν. «Συναισθήματα ματαίωσης και απογοήτευσης και για μας τους εκπαιδευτικούς. Καθημερινά στηρίζουμε την τηλε-«εκπαίδευση», βιώνοντας εσωτερικές συγκρούσεις, αφού καλούμαστε να προχωράμε κανονικά αγνοώντας πως κάποια παιδιά μας, κομμάτι της τάξης μας λείπουν. Σαν να μην υπήρχαν ποτέ στην τάξη.»
Η πολύ ενδιαφέρουσα και πλούσια συζήτηση έκλεισε με την κοινή διαπίστωση πως ένα από τα βασικά ζητούμενα της περιόδου είναι τα ανοιχτά και ασφαλή σχολεία! Για να μπορούμε να μιλάμε για μια γενιά με μέλλον. Να ανοίξουν τα σχολεία με όλους αυτούς τους όρους που προτείνουμε πριν να μετράμε μια γενιά εθισμένη στις οθόνες, με ταμπέλες όπως αυτή του «αποτυχημένου» ή του «απροσάρμοστου» που μαζί με την απαξίωση του webex θα έχει απαξιώσει τα κίνητρα για την ίδια τη γνώση, τα κίνητρα για την ίδια τη ζωή.
Με την υποχρέωση όλων μας, όπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε, πρώτα και κύρια εμάς ως εκπαιδευτικούς η ματιά μας να στραφεί σε αυτό το 2, το 5, το 10 τοις εκατό των παιδιών που η τηλε-«εκπαίδευση» τα έχει αφήσει στο περιθώριο, παιδιά με ονοματεπώνυμο, που αντίθετα με την πολιτική των αρίστων του υπουργείου, για μας είναι παιδιά που έχουν θέση στην κοινωνία και την μόρφωση.
Και με την ελπίδα, τη δύναμη και την αυτοπεποίθηση ότι ο συλλογικός αγώνας, οι διαδρομές και οι κινητοποιήσεις του επόμενου διαστήματος θα συμβάλλουν στο να επικρατήσει η ζωή κι όχι ο θάνατος!
Δείτε παρακάτω όλη την εκδήλωση: